Bí ẩn phong thuỷ trong cảnh vẽ Lý Ngư Vọng Nguyệt trên gốm sứ
Lý ngư vọng nguyệt là áng hoa văn cổ được sử dụng nhiều trong chế tác đồ gốm sứ. Lấy cá chép là nguồn cảm hứng kết hợp với ánh trăng và hoa, tạo nên một cảnh tượng tráng lệ, mang nhiều tầng nghĩa. Đặc biệt là trong các vật phẩm phong thủy, cảnh lý ngư vọng nguyệt càng được đề cao giá trị. Hãy cùng Gốm Sứ Phúc Lộc Viên Minh tìm hiểu kỹ hơn về ý nghĩa của đồ án hoa văn Lý ngư vọng nguyệt thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Giới thiệu về cảnh vẽ Cá Chép Trông Trăng - Lý Ngư Vọng Nguyệt
1.1. Nguồn gốc
Lý ngư vọng nguyệt là tên gọi bằng tiếng Hán, có nghĩa là Cá chép ngắm trăng (Cá chép trông trăng). Tuy nhiều bức tranh chữ được thể hiện bằng Hán tự, nguồn gốc cảnh vẽ lại hoàn toàn xuất phát từ mảnh đất Việt Nam.
Bức tranh "Lý Ngư Vọng Nguyệt" là một trong những tuyệt tác nghệ thuật độc đáo được vẽ trên giấy gió, thuộc dòng tranh dân gian Hàng Trống. Nơi đây vốn nức tiếng là làng nghề thủ công mỹ nghệ trứ danh, tọa lạc tại khu vực phố Hàng Nón, Hàng Trống, thủ đô Hà Nội.
Tranh Hàng Trống đạt đến đỉnh cao phát triển vào giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Hầu hết nội dung tranh xoay quanh các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, thể hiện đời sống tâm linh phong phú của người dân Việt Nam.
Với những tầng nghĩa sâu sắc và giá trị to lớn trong tín ngưỡng phong thủy, Lý Ngư Vọng Nguyệt không chỉ giới hạn trong khuôn khổ tranh vẽ truyền thống. Hình ảnh cá chép ngắm trăng được tái hiện tinh tế trên nhiều vật phẩm khác nhau, từ tranh điêu khắc gỗ treo tường, tranh gốm sứ đến lục bình phong thủy bằng gốm sứ, góp phần tô điểm cho không gian sống thêm sang trọng và mang đến may mắn, tài lộc cho gia chủ.
1.2. Ý nghĩa hình tượng cá chép
Ý chí vượt khó, vươn lên
Cá chép, loài cá nước ngọt quen thuộc, từ lâu đã được con người Việt Nam chọn làm biểu tượng cho ý thức vươn lên mạnh mẽ trong cuộc sống. Theo truyền thuyết, cá chép là loài vật duy nhất có thể vượt qua cửa ải Vũ Môn, hóa mình thành Rồng oai hùng, thể hiện ý chí kiên cường, nghị lực phi thường và khát vọng chinh phục thử thách.
Vật linh giao hoà đất trời
Trong tâm thức dân gian, hình ảnh cá chép còn gắn liền với vai trò là vật linh giúp con người kết nối với trời đất. Niềm tin về Táo Quân cưỡi cá chép về trời báo cáo Ngọc Hoàng ngày 23 tháng Chạp chính là minh chứng cho sự kết nối diệu kỳ này. Cá chép như cầu nối giữa thế giới trần gian và cõi thiêng liêng, mang theo những lời cầu mong về một năm mới an khang, thịnh vượng.
Biểu tượng của sự sung túc, dư dả
Trong tiếng Hán, cá chép đọc là “Lý Ngư” có phát âm giống giống với từ Hữu Dư. Mang ý nghĩa giàu có, có của ăn của để, là biểu tượng cho sự sung túc, đủ đầy, đại diện cho cuộc sống an nhàn, không lo thiếu thốn. Sự xuất hiện của cá chép trong nhà mang đến niềm tin về tài lộc dồi dào, may mắn liên tục, cuộc sống sung túc thịnh vượng.
1.3. Ý nghĩa hình tượng ánh trăng
Bên cạnh hình ảnh cá chép, mặt trăng cũng là biểu tượng mang ý nghĩa phong thủy đặc biệt trong bức tranh Lý Ngư Vọng Nguyệt. Ánh trăng - thi ca của đất trời, ẩn hiện sau màn sương đêm, mang đến vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình cho bức tranh.
Hình ảnh cá chép ngắm trăng trong tranh Lý Ngư Vọng Nguyệt từ lâu đã trở thành đề tài tranh luận sôi nổi với nhiều cách lý giải khác nhau.
Sự hoàn hảo
Một số quan niệm cho rằng, ánh trăng dưới đáy hồ tượng trưng cho sự hoàn hảo, viên mãn mà con người không bao giờ đạt được. Giống như ánh trăng lung linh huyền ảo, chỉ có thể ngắm nhìn mà không thể chạm đến, sự hoàn hảo ấy luôn ẩn hiện, thôi thúc con người khao khát chinh phục nhưng cũng đầy chông gai thử thách.
Hành trình hướng đến hoàn thiện
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng ánh trăng tượng trưng cho chính sự hoàn thiện, viên mãn mà con người luôn hướng tới và nỗ lực để đạt được. Cá chép ngắm trăng như lời khẳng định cho ý thức vươn lên, vượt qua giới hạn bản thân để chạm đến những giá trị cao đẹp nhất.
1.4. Ý nghĩa hình tượng hoa sen
Trong tên Lý Ngư Vọng Nguyệt không nhắc tới hoa sen, thế nhưng hoa sen lại là hình ảnh không thể thiếu khi nhắc tới biểu tượng phong thủy này. Sen là “liên”, chỉ sự liên tiếp, liên tục. Liên hoa kết hợp cùng Lý Ngư không chỉ mang vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn chứa đựng giá trị về phong thủy đời sống. Đại diện cho cuộc sống sung túc đủ đầy, dư giả triền miên.
1.5. Sự kết hợp giữa các hình ảnh trên trong các sản phẩm gốm sứ
Chính vì những điều trên mà cảnh Cá Chép Trông Trăng được đánh giá là cảnh vẽ đạt đến đỉnh cao về mỹ thuật, sự sâu sắc về ý và sự thâm thúy về nhân sinh.
Vượt lên những diễn giải thông thường, hình ảnh cá chép đớp trăng trong bức tranh còn ẩn chứa một ý nghĩa lớn lao hơn: khát vọng vươn đến sự hoàn mỹ, đạt đến vẹn tròn và viên mãn trong cuộc sống. Cá chép, vốn là biểu tượng cho ý chí kiên cường, nỗ lực không ngừng, giờ đây lại hướng đến ánh trăng - đại diện cho sự hoàn hảo, vĩnh cửu. Nó thể hiện niềm tin vào khả năng chinh phục những điều tưởng chừng như xa vời, vào một tương lai tươi sáng và tốt đẹp hơn.
Tuy nhiên, bức tranh không chỉ đơn thuần ca ngợi khát vọng hoàn mỹ, mà còn là lời nhắc nhở ngụ ý về những giá trị chân thật trong cuộc sống. Ánh trăng lung linh, huyền ảo dưới đáy nước cũng chỉ là ảo ảnh, là thứ mà cá chép mãi mãi không thể chạm đến. Nó như lời cảnh tỉnh con người trước những cám dỗ vật chất, những thứ hào nhoáng bên ngoài mà đánh mất giá trị bản thân, đánh mất những điều thực sự quan trọng trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, theo cách lý giải của giới nghệ sĩ, tên gọi "Cá Chép Trông Trăng" mang ý nghĩa sâu sắc về sự trường tồn. Mặt trời - cha, mặt trăng - mẹ, hai nguồn sáng bất tận cho muôn loài, hòa quyện cùng hình ảnh cá chép, tạo nên bức tranh uyên ương, tượng trưng cho sự gắn kết, che chở lẫn nhau, cho sức sống mãnh liệt và trường tồn theo thời gian.
Bức tranh Lý Ngư Vọng Nguyệt đã đạt đến đỉnh cao nghệ thuật thẩm mỹ, không chỉ bởi vẻ đẹp tinh tế, hài hòa trong bố cục, màu sắc mà còn bởi ý nghĩa sâu sắc mà nó mang lại. Hơn cả một tác phẩm nghệ thuật, bức tranh là lời nhắn nhủ về khát vọng hoàn mỹ, về giá trị chân thật và niềm tin vào cuộc sống tốt đẹp, góp phần mang đến sự ấm no, hạnh phúc cho gia đình.
2. Một số mẫu sản phẩm gốm sứ có cảnh vẽ Cá Chép Trông Trăng
Đĩa cảnh Bát Tràng men rạn cổ hoạ tiết Lý Ngư Vọng Nguyệt
Bình hút tài lộc Lý Ngư Vọng Nguyệt vẽ vàng cao cấp
Cặp lộc bình Lý Ngư Vọng Nguyệt
Choé thờ Lý Ngư Vọng Nguyệt men Hoàng Lưu Ly Bát Tràng
Tranh sứ Bát Tràng Lý Ngư Vọng Nguyệt
Từ những thông tin mà Gốm sứ Phúc Lộc Viên Minh vừa cung cấp trên chắc hẳn bạn đọc đã nắm được ý nghĩa của hoạ tiết Lý Ngư Vọng Nguyệt là gì và tại sao lại phổ biến trên các sản phẩm gốm sứ như vậy. Phúc Lộc Viên Minh chúng tôi cung cấp các sản phẩm gốm sứ hoạ tiết Cá Chép Trông Trăng như: lộc bình, bình hút tài lộc, đĩa cảnh, đồ thờ cúng, tranh sứ,... với đa dạng kiểu dáng, màu sắc và được chế tác bới các nghệ nhân lâu năm.
Nếu quý khách cần mua các sản phẩm Gốm Sứ Bát Tràng chính gốc, men chuẩn cao cấp, hãy liên hệ ngay với Gốm Sứ Phúc Lộc Viên Minh để được tư vấn nhé.